Günümüz şartlarında, araç sahibi olmanın gitgide zorlaşmasının yanında aracın tescil, yakıt, sigorta, kasko, muayene, bakım gibi işletme masraflarının da eklenmesiyle aracın yürütme maliyeti son kullanıcıyı daha da düşündürmektedir. Aracın işletme masraflarından biri olan yakıt tüketiminin, fabrika verileriyle ne oranda uyuştuğu sıklıkla merak edilmektedir.
Binek otomobiller için yakıt tüketimi, karbondioksit ve diğer zararlı emisyon değerleri 1980’lerde tasarlanıp 1992’de yürürlüğe giren NEDC (New European Driving Cycle-Yeni Avrupa Sürüş Çevrimi) standardı gereği teorik sürüş baz alınarak hesaplanıyordu. Avrupa Birliği bu testlerin yetersiz olduğuna karar verdi.
2017’de WLTP (Worldwide Harmonised Light Vehicle Test Procedure-Küresel Uyumlu Hafif Araç Test Prosedürü) ile gerçeğe daha yakın sürüş profilleri baz alınarak yapılan testlerle daha gerçekçi sonuçlar alınmaya başlanmıştır.
WLTP yakıt tüketimi ve emisyon testleri; 23 ˚C hava sıcaklığı, dört dinamik sürüş profili (%52 şehir içi, %48 şehir dışı), 23,25 km mesafe, 46,5 km/sa ortalama hız, 30 dakika sürüş süresi, 131 km/sa maksimum hız ve araca uygun vites seçimi ile yapılmaktadır.
Bu veriler her ne kadar gerçek hayat koşulları için oluşturulmuş olsa da çoğunlukla kullanım sonucu oluşan değerlerin altında kalmakta ve gerçeklik payı azalmaktadır. Çünkü laboratuvar testlerinde kullanılan yol, trafik, hava sıcaklığı, yakıt kalitesi değerleri her zaman standart değerlerdedir.
Hava koşullarının ağırlaşması, bir römorkun çekilmesi, rakımı yüksek yerlerde yapılan sürüşler, yakıt kalitesinin standartların altında kalması gibi faktörler yakıt tüketimini arttırmaktadır.
Araç yakıt tüketim bilgilerinde, şehir içi, şehir dışı ve bu iki değerin ortalaması alınarak elde edilen karma tüketim bilgisi 100 km’de tüketilen yakıtın litre cinsinden bilgisi ile verilmektedir.
Basitçe yakıt tüketimi hesabı yapmak istiyorsanız bunu bir örnekle açıklayalım. Yakıt aldığınız zaman aracınızın kilometre sayacında yazan değeri ve ne kadar yakıt aldığınızı not edin.
Öncelikle aracınızın deposunu tamamen doldurun. km sayacını kontrol edin ve burada gördüğünüz değeri not alın. Seyahatiniz sonrasında deponuzu tekrar doldurun ve hem km sayacındaki değeri hem de aldığınız yakıt miktarını not alın. Son aldığınız yakıt miktarı KM sayacındaki fark için harcadığınız yakıt miktarıdır.
Örneğin aracınızın deposunu 50.000 km’de tamamen doldurdunuz. 51.200 km’de düşük yakıt seviyesi uyarı ışığı yandı ve aracınızın deposunu tekrar doldurdunuz. Bu dolumda aracınız litresi 6,17 TL olan motorinden toplam 280 TL’lik (45,38 litre) yakıt aldı. Bu durumda aracınız 1.200 km’de 45,38 litre yakıt tüketmiş, bu da size 280 TL’ye mâl olmuş demektir. Aşağıdaki hesaplamalar yardımıyla aracın 1 km’de kaç kuruş ve 100 km’de kaç litre yakıt harcadığı kolayca bulunabilir.
280 TL/1.200 km = 0,23 TL/km
45,38 lt/1.200 km = 0,0378 lt/km
0,0378 lt*100 = 3,78 lt
Bu hesaplamalar neticesinde aracınız 100 km’de 3,78 lt, 1 km’de 28 kuruş yakıt tüketiyor demektir.
Çok yararlı ve anlaşılır bir hesaplama olmuş. Bundan sonra bu yöntemi kullanacağım.