Vites Geçişlerinde Vuruntu Neden Olur?

Otomatik vitesli araçlarda hareketli parçaların eskimesi veya şanzıman yağının yeterli yağlama yapamaması durumlarında vuruntu yaşanılabilir. Vuruntu, vites geçişleri esnasında tak diye ses çıkartarak ve sanki arkadan hafif bir darbe almış gibi kendini hissettirir. Tak sesinin sebebi genellikle vitesin tam olarak geçememesi ve dönen parçaların ani hareketinden kaynaklı olup sorunun kaynağı tam otomatik (tork konvertör) ve yarı otomatik (triptonik) araçlarda farklılık gösterebilmektedir.

Tork konvertörlü yani tam otomatik olarak tanımlanan şanzımanlarda, vuruntu olayının altında genellikle eksik yağlama yer almakta olup şanzıman yağının değiştirilmesi ve sistemin bakımının yapılması bu sorunu büyük ölçüde ortadan kaldırmaktadır. Ancak bazı özel servisler şanzıman yağı yerine uygun özellikte olmayan yağ koymakta ve sorun yaşanmasa bile araçta vites geçisi esnasında vuruntu ve silkeleme gibi durumlar meydana gelebilmektedir. Bu nedenle araç servis kitapçığında belirtilen özellikte yağın bulunması ve mümkünse kitapçıkta belirtilen marka model yağın kullanılması gerekir. Yağ değişimi ile birlikte yağ filtresi de değişmekte olup vites geçişlerinin bu işlemden sonra daha akıcı hale gelmesi beklenir.

Yarı otomatik vitesli araçlarda ise sistem daha karmaşık olmakla birlikte vites geçişlerinde vuruntuya bir çok parça birlikte veya ayrı ayrı etki edebilir. Bunların başında tükenmek üzere olan debriyaj balatası gelmektedir. Özellikle yoğun trafiğe maruz kalındığında debriyaj balatası hızlı tükenir ve tüm sistem daha fazla ısınır. Isınan debriyaj ve volant ise aşınmayı arttır. Bu nedenle yarı otomatik vitesli sistemlerde ilk etapta baskı balata ve volant kontrol edilir. Buna rağmen vuruntu geçmediyse yazılımsal olarak müdahalelerde bulunmak da sorunun çözümünü sağlayabilir. Daha çok çift kavramalı sistemlerde yaşanılan mekatronik arızası da sarsıntılı geçişlere veya aracın hareket edememesine neden olabilir. Tam otomatik şanzımana göre daha çok hareketli eleman ve sarsıntı yaratabilecek parçaya sahip olan yarı otomatik viteslerde kimi zaman tüm parçalar sorunsuz olsa dahi çevresel etkiler (aşırı soğuk hava vb.) sürüş şeklinden kaynaklı olarak da sarsıntılar meydana gelebilir.

Vites geçişlerinde vuruntuyu önlemek için otomobilin kullanım kılavuzunda yer alan kullanım şeklini benimsemek ve kılavuzdaki bakım periyotlarına uymak gerekmektedir. Bakımlarda yine kılavuzda belirtilen tipte ve özellikte yağların kullanımı ile orijinal parça kullanımı şanzıman sisteminin ömrünü uzatacaktır ve vuruntu sorununu ortadan kaldıracaktır.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.